Social Stories over walvissen in het Scheepvaart Museum

 

 Het verhaal van de walvis

---

van zeemonster tot beschermd zoogdier

In navolging van het indrukwekkende verhaal in de hermitage over impressionisten ben ik gewapend met de museumkaart die ik vrijdag van mijn moeder kreeg naar het nieuwe Scheepvaart Museum getogen met mijn nicht Evelien. Zij wilde graag de nieuwe expositie over walvissen zien. Nou weet ik volgens mij voldoende over walvissen dus had ik zelfs een gezonde weerzin om te gaan. Toen ik binnenkwam keek ik dan ook nonchalant rond in de kleurrijke omgeving. Tot ik mezelf terug vond voor een schilderij over de walvisjacht met daarvoor een computerscherm waarop ik werd uitgedaagd om een moord op te lossen. Ik werd opeens een speurneus die elementen van het schilderij moest terug vinden als “wat is het moordwapen?”. Dit interactieve element zette me samen met Evelien druk aan het werk, totdat we alle elementen hadden. “Best wel zielig he?” zei Evelien. Ja het was erg, maar ik begreep ook dat de Hollanders hun brood wilden verdienen en er ook vraag was naar het vet, de botten en het vlees van een walvis. Een ouderwets dilemma dus. Dit dilemma speelt door de hele tentoonstelling. Bij de uitgang zag ik opnieuw de tekst: is de walvis een monster of een zoogdier. Daar gaat het eigenlijk om, en dat mag je als bezoeker voor jezelf uitmaken. Ik vertel je het verhaal van het schilderij en de “moord”, maar ik kan me voorstellen dat andere mensen je vertellen over de levensgrote walvis kop die ze tegenkwamen of over de walvistanden die je mag aanraken. Een volgende bezoeker zou vertellen over hoe ongelofelijk het is dat ze vroeger borden beschilderden met taferelen van de walvisvaart en weer een andere bezoeker zou je vertellen over die mevrouw, een weduwe uit de 19^e eeuw die vanuit een portret vertelt over haar bedrijf in de walvisjacht en hoe boos ze was op Napoleon dat hij 17 jaren oorlog voerde voor de kust zodat zij geen walvissen kon jagen. Dit zijn de social stories die we aan elkaar vertellen, dingen die we oppakken uit het grote verhaal omdat ze op een manier tot ons komen die ons aanspreekt (het onderzoekende spelelement voor mij) en die ons raken omdat het iets triggert waar we zelf mee bezig zijn.

Het vertellen van een verhaal over Social Media heen is het makkelijkst voor te stellen als je het vergelijkt met zo’n modern museum. Wat zijn de kleine verhalen die het grotere verhaal vertellen? Wat zijn de dilemma’s die zichtbaar worden in zo’n verhaallijntje? (brood op de plank vs respect voor de natuur en dit dier). Ook in musea zie je steeds meer interactieve elementen. Social Media gaan verder waar een museum ophoudt. We beïnvloeden elkaar en dragen zelf ook verhalen bij die een eigen leven gaan leven. Het grotere verhaal van het merk blijft onveranderd maar de beleving daarvan blijft groeien door verschillende invalshoeken en mensen die hun eigen kijk, hun iegen verhaal toevoegen.